مصاحبه شغلی بدون ترس - قسمت سوم (زرادخانه مهارت های خود را بسازید)

جاده خوشبختی بر 2 مبنا ساخته می شود: 1- علاقمندی ها و توانایی های خود را بشناسید 2- جسم و روح خود را به تمامی به خدمت آنچه علاقمندید و توان آنرا دارید، بگمارید (John D. Rockefeller)

زرادخانه مهارت های خود را بسازید

مری در حالی غمگین و خسته با من (به عنوان یک مشاور کاریابی) تماس گرفت که در طول 2 ماه 7 مصاحبه ناموفق را پشت سر گذاشته بود اگرچه به نظر خودش یک رزومه حرفه ای تهیه کرده و هر بار حضوری حرفه ای و عزتمندانه، چه از نظر پوشش و چه از سایر جهات در مصاحبه ها داشته است ولی دریغ از یک جواب مثبت.

ابتدا وقتی رزومه اش را خواندم با 10 سال سابقه در امر فروش، روی کاغذ بسیار عالی به نظر می رسید و منطقا باید اغلب موقعیت های کاری را روی هوا می زد اما ...

 بهر روی در اولین دیدار، او تاثیر مثبتی روی من گذاشت چه از نظر نحوه پوشش، برخورد اولیه، رفتار اجتماعی و چه از نظر زبان بدن و تماس چشمی همه چیز عالی به نظر می رسید ولی مشکل در کجا بود (هان، واقعا مشکل در کجا بود )

با هم قرار گذاشتیم من یک مصاحبه آزمایشی از وی بعمل آورم. طبق معمول سئوالم را با پرسش از خودش، توانایی ها و نقاط قوتش پرسیدم. پاسخ های او اگرچه از نظر تکنیکی صحیح بود ولی مملو از عبارات کلی، عمومی و نادقیق بود که تصویر روشنی از وی در جایگاه یک مدیر فروش بدست نمی داد و بعبارت دیگر بدرستی مشخص نمی کرد آیا وی توانایی لازم برای آن موقعیت شغلی را دارد یا خیر. برخی از این عبارات کلی، عمومی و نادقیق را داشته باشید:

•          بسیار با تجربه هستم: 2 سال، 5 سال، 20 سال، چند سال تجربه داری؟ موضعت را مشخص کن 

•          خدمات استثنایی داشته ام: کدام اکسیر خدمات شما را استثنایی ساخته است؟ نکنه منظورت اینه که پا را از گلیمت درازتر کرده ای؟ شاید هم منظورت این است که حساب های کلان را هندل کرده ای؟ الله اعلم 

•          شناخت منحصر بفرد از نیازهای بازار دارم: مگر شما محقق ارشد بازارشناسی هستی؟ اصلا آیا میدونی مشتری کیلویی چنده؟ برو خواهر مارا فیلم نکن 

القصه وقتی بحث به توانایی های ارتباطی رسید مطابق انتظار مری گفت که ید طولایی در این زمینه داره ولی اگر شما نتونید مواردی از این دست را ثابت کنید بهتره که ادعای بیجا هم نکنید:

•          ارائه هایی داشته ام که بیا و ببین

•          در مذاکراتی شرکت داشته ام که موفقیت های ارزشمندی برای شرکت به بار آورده (زمان، مکان، طرف مقابل و مبلغ سود شرکت فراموش نشه)

•          توانسته ام کلاف های پیچیده ارتباطی بین افراد را از هم باز کنم

بهر حال اعداد و ارقامی که به منظور کم کردن ابهام و دقیق کردن ادعاهای شما بکار می روند، در نقش تیرهای آماده در تیردان شما هستند که باید به موقع در چله گذاشته و به سمت هدف پرتابشان کنید. مثل مری داستان ما تصور نکنید که قرار است رزومه بجای شما حرف بزند یا مصاحبه کننده خودش زحمت می کشد و جای نقاط مبهم را پر می کند (زهی خیال باطل ). مطمئن باشید تا زمانیکه شما روشن نکنید توانایی های شما چگونه در خدمت اهداف شرکت قرار می گیرد یا نتایجی برای آنها ببار خواهد آورد، پول بی زبون رو خرج استخدام و حقوق شما نخواهند کرد (از ما گفتن بود )

ارزیابی مهارت های شما

تهیه لیستی از مهارت ها، اولین گام برای موفقیت در مصاحبه است. 90 درصد مصاحبه کنندگان اذعان دارند که دلیل اصلی عدم استخدام توسط آنها، عدم ارائه واضح و شفاف مهارت ها از سوی کارجویان بوده است نه اینکه مهارت نداشته باشند یا از ریخت آنها خوششان نیاید  (اگر چه ریخت هم در جای خود موضوع مهمیه). برای شروع لازمه که بگم مهارت ها را به 5 دسته می توان تقسیم کرد:

•          مهارت های عمومی (General Skills)

•          مهارت های شغلی (Job-Specific Skills)

•          خصلت های شخصی (Personal Traits)

•          قابلیت ها (Competencies)

•          موهبت ها و استعدادها (Gifts)

شناسایی مهارت های شما در هر یک از این دسته ها کمک می کند تا مثال های بسیار در چنته داشته باشید و برای هر سئوال هم یک جواب دندان شکن (تشویق حضار )

مهارت های عمومی (General Skills)

چه شما بخواهید در همان حرفه قبلی ادامه دهید و چه مایل به تغییر مسیر باشید در هر حال مهارت های عمومی برای شما حکم برگ برنده را دارند. بطور مثال از آنجاییکه مهارت مدیریت در همه صنایع و حرفه ها مورد استفاده دارد، یک مهارت عمومی شناخته می شود و کلیه مشاغل مدیریتی از مدیر فروش گرفته تا مدیر پروژه به آن نیاز دارند. یا مثلا مهارت های آموزشی از قبیل تحقیق، ارائه، تدریس و ارزیابی مواردی هستند که می توانند به سهولت و با کمی ظرافت در کلیه انواع مشاغل آموزشی مورد استفاده قرار گیرند. در نظر بگیرید شخصی با نام هالی که سابقا یک معلم بوده حالا می خواهد برای فیلد آموزش و تدریس در منابع انسانی یک شرکت بزرگ استخدام شود. در مقابل این سئوال که تجربیات تدریس شما به چه درد شرکت ما می خورد، یک جواب خوب اینگونه است:

"زمانیکه فلان کلاس در بیسار مکان را به من سپردند، میانگین نمرات کلاس C بود، (عجب پروفسورهایی بودن ) در حالیکه من توانستم با استفاده از طراحی برنامه های متناسب با سن بچه ها، رویکردهای آموزشی فعال و ارائه های خلاقانه؛ میانگین کلاس را به B برسانم و امیدوارم همین افزایش راندمان را در شرکت شما بوجود بیاورم"

مهارت عمومی در زمانیکه بخواهید همان حرفه قبلی و صنعت قبلی را ادامه دهید نیز بسیار مفید است. فرض کنید شما در شغلی هستید که مهارت های ارزیابی، مشاوره، تحقیق، گزارش دهی و سازمان دهی بعنوان مهارت های عمومی در آن نقش اساسی بازی می کنند. در پاسخ به این سئوال که مهمترین نقاط قوت شما چیست بدین ترتیب عمل کنید:

1.        3 تا از مهارت هایی که در مشاغل قبلی کسب و کردید و در شغل جدید هم به درد می خورد را ذکر کنید
2.        یکی از مهم ترین مهارت های عمومی مورد نیاز شرکت را بگیرید و با آب و تاب (با مصرف میزان لازم پیاز داغ فرد اعلا ) درباره آن داستان سرایی کنید و دست آوردهای درخشان خود در آن مهارت را خاطر نشان شوید و خود را نسبت به آن مفتخر نشان دهید
3.        دست آوردهای گذشته را به نوعی به وظایف شغلی خود در آینده مرتبط کنید و اینکه چطور می خواهید در آینده به راندمان قابل قبول برسید

فهرستی از مهارت های عمومی

لیست جامعی که از مهارت های عمومی در این لینک آمده است را جلوی خودتون بگذارید و به ترتیب ذیل عمل کنید:

1.        یک مرور کلی بکنید و هر آنچه از مهارت ها را که خدا وکیلی احساس می کنید دستی در آن دارید، تیکی کنارش بزنید. لازم نیست خیلی در این مهارت ها استاد باشید یا لزومن در محیط کار بدست آورده (ممکن است در مدرسه، باشگاه ورزشی، حین کتک کاری با خواهر و برادر یا هر جای دیگر بدست آورده باشید) و یا حتی آنها را بکار بسته باشید. همین که احساس کنید از پسش بر میایید کافی است و لازم نیست خیلی وسواس بخرج دهید یا بخودتان سخت بگیرید
2.        یکبار دیگر نگاهی به لیست بیندازید و کنار مهارت هایی که تیک زده اید و مایلید آنها را در شغل جدید هم استفاده کنید یک دایره بگذارید. حالا لیستی از مهارت ها دارید که هم قادر و هم مایل به انجامشان هستید
3.        به سخت ترین مرحله رسیدیم و آن انتخاب 6 عدد از مهارت های تیک خورده و دایره خورده به سلیقه خودتان است (قاعدتا اونهایی که برای کارفرما مهمتره). می دونم دل کندن از بقیه مهارت ها سخت است ولی وجدانا وقتی میرید ماشین بخرید به چند تا پارامتر دقت می کنید یا چند تا پارامتر توی تصمیم گیری تان موثر است یا کمپانی اتومبیل سازی روی چند تا از ویژگی های یک ماشین مانور میده.

مهارت های شغلی (Job-Specific Skills)

همین که مثلا نشان دهید مهارت عمومی مدیریت را دارا هستید کفایت نمی کنه و باید نشان دهید در زمینه شغلی خودتان چند مرده حلاج هستید. ممکنه شما مهارت های خوبی را در رزومه ردیف کرده باشید ولی مهم اینه که بتونید بصورت شفاهی و حضوری هم آنها را توی کله مصاحبه کننده فرو کنید. برای اینکه درک بهتری از تفاوت های مهارت عمومی و مهارت های متناظر در مشاغل خاص داشته باشید به این لینک مراجعه کنید که چندین مثال مفید داره. حالا بریم سراغ اینکه فهرستی از مهارت های شغلی شما را استخراج کنیم.

فهرستی از مهارت های شغلی

حداقل 6 و حداکثر 10 تا مهارت های مربوط به شغل خودتون رو با عنایت به نیازهای صنعتی که در اون کار می کنید، لیست کنید (نیم نگاهی هم به مهارت های مورد نیاز ذکر شده در آگهی شغلی که براش مصاحبه می کنید داشته باشید). در این صورت در مقابل این سئوال که نقاط قوت شما چیست و چه مهارت هایی دارید، دستتون پر خواهد بود.

خصلت های شخصی

خصلت های شخصی شما مثل مهارت های عمومیتان اهمیت دارند و لذا به هیچ عنوان آنها را دست کم نگیرید. خصلت های شخصی بیش از آنکه به آنچه انجام داده اید کار داشته باشند، به این می پردازند که کی هستید؟ دیدگاه کلیتان چیست؟ اصول اخلاقی و عادات کاریتان کدام است و اینکه چگونه با ملت تا می کنید؟

وقتی که مصاحبه کننده از شما یکی از سئوالات زیر رو می پرسه شک نکنید که منظورش خصلت های شخصی است و شما باید بتونید از صفات مندرج این لیست، 3 الی 4 تایش رو براش شرح و بسط بدید:

•          رئیس یا مدیر قبلیتان راجع به شما چی می گه؟ نظرش راجع به شما چیست؟

•          همکاران قبلیتان راجع به شما چی فکر می کنند؟ (اصلا راجع به شما فکر می کنن؟ )

فهرستی از خصلت های شخصی

1.       بدون تعارف و با پررویی تمام کنار صفاتی که در مورد شما صدق می کنه تیک بزنید (احتمال زیاد دوستان و آشنایان هم باید با شما هم نظر هستند).

2.       یکبار دیگه لیست را مرور کنید و از بین آنهایی که تیک زده اید 3 یا 4 تایشان را که بهتر از بقیه شما را معرفی می کنند (یا تصور می کنید برای شغل آینده مناسبتر هستند)، انتخاب کنید. برای اینکه راحتتر باشید سعی کنید مواردی را که بصورت طبیعی و بدون زور زدن زیاد  دارا هستید بر گزینید (احتمال زیاد دوستان و آشنایان هم این موارد شما را تحسین می کنند).

قابلیت ها (Competencies)

خب تا حالا با توصیفات خوبی که از خودتون جلوی مصاحبه کننده کرده اید او را سر شوق آورده اید ولی بذارید به انواع دیگری از مهارت ها بپردازیم که قند تو دل طرف آب می کنه. معمولا قابلیت ها از اون دسته ضوابطی هستند که بلافاصله ملاک قضاوت و مقایسه کاندیداهای کاریابی قرار می گیرند و چه بسا ملاک ارتقاء شغلی کارمندان موجود نیز واقع می شوند و خلاصه مصاحبه کنندگان قابلیت ها را به اندازه مهارت های پیش گفته جدی می گیرند فارغ از اینکه شغل پیشنهادی ساده باشد یا پیچیده و خیلی فنی.

]کتابی است با عنوان Occupational Outlook Handbook که هر ساله آپدیت میشه و از آدرس www.bls.gov/oco/ قابل دانلود کردنه و به شرح انواع مشاغل و مهارت ها و قابلیت های مورد نیازشون می پردازه. برید بخونید و برای ما هم تعریف کنید [

برخی قابلیت های برجسته و ارزشمند

بعضی قابلیت ها هستند که هم مهمند و هم برای بسیار از موقعیت های شغلی نقش اساسی ایفا می کنند و دارا بودن آنها در این دنیای وانفسا و پر از تحول کمک بزرگیه.

انعطاف: قابلیت تغییر حتی الامکان سریع از دسته ای وظایف شغلی به دسته ای دیگر، از تیمی به تیم دیگر، کار در ساعات کاری متفاوت و احیانا بیش از حد معمولی

تطبیق پذیری: قابل تنظیم خود با مدیر جدید و رویکردهای جدیدش، تغییر دپارتمان کاری، تغییر رسته و عنوان شغلی و از این قبیل. باورتون میشه که یک مدیر عاملی بود که شرط لازمش برای استخدام یک نفر قابلیت تطبیق پذیری بود و اگر این قابلیت را نداشت عذرش را می خواست هر قدر هم که کارمند قابلی بود (خلاصه موضوع را جدی بگیریدJ)

مهارت حل مسئله یا حل مشکل: قابلیت اینکه مستقلا و با کمترین میزان دخالت و کمک مقامات بالا به مشکل حمله کرده و آنرا حل کنید. تحمل سختی ها، اضطراب ها و خراب کاریها تا جایی که راه حل نهایی پیدا بشه. ثابت قدم بودن اگر چه خیلی چیزها مبهم یا اطلاعات ناقصند و استوار بودن علیرغم همه سختی ها و نامهربانی ها.

ارتباطات بین فردی: منطبق با فرهنگ سازمانی، ترجیحات فردی، همدلی، به روشنی و بخصوص گوش شنوا با دیگران ارتباط برقرار کردن. عادت به بازخورد دادن و به تفاوت ها و ترجیحات چند فرهنگی حساس بودن. آگاه بودن بر ادبیات و الگوهای گفتاری و شنیداری رایج.

توانایی و تمایل به یادگیری: تمایل به حضور در محافل حرفه ای کاری، سمینارها و کارگاه ها. توانایی اصلاح ایرادات رفتاری خود. رغبت به مطلع بودن از منابع رسمی و غیر رسمی بیرونی و همگام بودن با آخرین پیشرفت های شغل و فیلد کاری خود.

اگرچه کارفرما درباره این قبیل قابلیت ها مستقیما از شما سئوال می کند ولی یقین داشته باشید در رفتار، ظاهر، داستان هایی که تعریف می کنید و در نحوه گفتارتان دنبال شواهدی دال بر تایید آنها می گردد. در فصل های بعد بیشتر و دقیقتر به موضوع قابلیت ها خواهیم پرداخت.

موهبت ها و استعدادها (Gifts)

این قسمت داستان خیلی اکتسابی نیست و بیشتر ذاتی شماست و اینکه چه شخصیت عظیم الشانی هستید. هر آنچه به شما به ارث رسیده، در بچگی آموخته اید، در محیط بصورت ناخواسته به شما منتقل شده، از روح خدا در روح شما دمیده شده ؛ همه و همه جزو موهبت ها و استعدادهای شما هستند.

موهبت ها همچون خورشیدی هستند که آگاه و ناخودآگاه در حال تابشند و بقیه مهارت ها حداکثر ستارگان پرنور یا کمی نوری در حاشیه آنند. شاید مصاحبه کننده نتواند روی آن اسمی بگذارد ولی هر گاه توانستید خود واقعی تان باشید (راحت، ریلکس و طبیعی)، وی نیز آنرا بخوبی درک خواهد کرد.

ابتدا سعی کنید به سئوالات زیر پاسخ دهید، کمی در مورد موهبت های خود فکر کنید و آنها را جایی یادداشت کنید و سپس تلاش کنید در طول مصاحبه و همراه با بقیه مهارت ها، برخی از آنها را به منصه ظهور برسانید در آنصورت مصاحبه کننده نه فقط با جسم و فیزیک شما بلکه با روح و شیمی شما (چی گفتم!!!) ارتباط برقرار خواهد کرد.

•          دیگران در چه مواردی شما را ستایش می کنند؟ آیا این موارد مربوط به هوش و استعداد شماست یا چیز دیگر

•          آن چیست که تحت هیچ شرایطی رهایش نمی کنید یا همواره با شماست؟ از خودگذشتگی، منطقی بودن، پر انرژی بودن

•          دوست دارید پس از مرگ (عمر شما دراز باد ) با چه صفتی یاد کنند؟ استوار در برابر بی عدالتی ها، یک رهبر برجسته، یک الماس درخشان، تکنیکال زبردست

•          آیا موهبت شما قلب مهربانتان است؟ ذوق هنریتا، خیرخواهیتان، دوراندیش بودنتان

حال که زرادخانه مهارت هایتان را کامل کرده اید مطمئن باشید هیچ کس دیگری در این دنیای خاکی مثل شما نیست و زرادخانه ای همچو شما ندارد. توانایی ها و استعدادهای شما گنجینه ارزشمندی هستند که باید خودتان قدر آنرا بدانید (و بخاطر آن همین الان یک نوشابه برای خودتان باز کنید) و مصاحبه کننده را متقاعد کنید که قدر آنها را بداند. خوش باشید تا ادامه ماجرا